Ο βομβαρδισμός της Λαμίας από τους Γερμανούς το Μεγάλο Σάββατο του 1941!

Μια από τις πιο μαύρες στιγμές της ιστορίας της βίωσε η Λαμία στις 19 Απριλίου του 1941. Με αφορμή σήμερα τη συμπλήρωση 84 χρόνων από τον βομβαρδισμό της πόλης από τους Γερμανούς, το lamia-world.gr κάνει αναδρομή στα όσα τραγικά συνέβησαν το «μαύρο» εκείνο Μεγάλο Σάββατο.

Ήταν Μεγάλη Παρασκευή, 18 Απριλίου (σ.σ. το Πάσχα του 1941 συνέπεσε με το φετινό χρονικά), όταν οι ναζί ξεκίνησαν την πολιορκία της Λαμίας από αέρος. Με πρόσχημα την παρουσία αγγλικών στρατευμάτων εντός της πόλης, η φοβερή και τρομερή Λούφτβαφε επιτέθηκε στην πόλη μας.

Γιατί οι Γερμανοί βομβάρδισαν την Λαμία;

Μια επίθεση βέβαια που ήταν στοχευμένη και σε καμία περίπτωση δεν αφορούσε τους Άγγλους, παρότι χρησιμοποιήθηκαν ως πρόσχημα. Εξάλλου, οι συμμαχικές δυνάμεις είχαν αποχωρήσαν και βρίσκονταν στις Θερμοπύλες. Απαρτιζόμενες από Άγγλους, Καναδούς, Αυστραλούς και Νεοζηλανδούς. Οι εναέριες εχθροπραξίες που κορυφώθηκαν το Μεγάλο Σάββατο, 19 Απριλίου είχαν τραγικό απολογισμό για τη Λαμία. Όχι μόνο σε υλικές ζημίες, αλλά και σε ανθρώπινες ζωές.

Οι επιθέσεις αυτές εντάσσονται στο πλαίσιο της ευρύτερης γερμανικής στρατηγικής για την κατάληψη της Ελλάδας, η οποία ξεκίνησε στις 6 Απριλίου 1941 και οδήγησε στην πλήρη κατοχή της χώρας μέχρι τον Ιούνιο του ίδιου έτους.

Άποψη του βομβαρισμένου κέντρου της Λαμίας από τη συμβολή των οδών Αγίου Νικολάου και Ροζάκη Αγγελή.

Ποια σημεία βομβαρδίστηκαν;

Όπως ειπώθηκε και παραπάνω, οι ναζί έπληξαν στοχευμένα σημεία, τα οποία θεωρούσαν -και κάποια από αυτά ήταν κιόλας- στρατηγικά. Σημαντικές ζημιές υπέστη το Παγκράτι Λαμίας, όπου βομβαρδίστηκε λόγω των στρατώνων που υπήρχαν εκεί, όπως επίσης η Μεγάλη Βρύση και η Ξηριώτισσα. Παράλληλα, επλήγησαν ο Σιδηροδρομικός Σταθμός της Λαμίας, το Πέτρινο Γυμνάσιο καθώς επίσης και οι έξοδοι της πόλης προς Στυλίδα και Θερμοπύλες, ώστε να ανακοπεί ο εφοδιασμός της και η σύνδεση της με την Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη.

Όσον αφορά τα δημόσια κτίρια και εκεί οι ζημιές ήταν μεγάλες. Βομβαρδίστηκε το Δικαστικό Μέγαρο, το Δημόσιο Ταμείο, η Λαϊκή Τράπεζα, η Μητρόπολη της Λαμίας, καθώς επίσης και όλα τα ξενοδοχεία της πλατείας Ελευθερίας. Σύμφωνα με τις αναφορές που υπάρχουν, αυτά ήταν το «Πανελλήνιος», η «Ρούμελη», η «Βρετανία», το «Εθνικόν», η «Μητρόπολις» και η «Λοκρίς». Φυσικά, από τη μανία των κατακτητών δεν γλύτωσαν και οι μικρές επιχειρήσεις του κέντρου, μερικές από τις οποίες ισοπεδώθηκαν στην κυριολεξία.

Το Δικαστικό Μέγαρο Λαμίας μετά τον βομβαρισμό του.

Γερμανικό άρμα επί της οδού Καποδιστρίου. Στα αριστερά η σκάλα του διαλυμμένου Δικαστικού Μεγάρου Λαμίας.

Πόσα θύματα υπήρξαν;

Ακριβείς αριθμός των θυμάτων του βομβαρδισμού της Λαμίας δεν υπάρχει. Η επίσημη καταγραφή της εποχής κάνει λόγω για 11 νεκρούς. Ωστόσο υπολογίζεται πως ο αριθμός είναι πολλαπλάσιος. Κι αυτό καθώς δεδομένης της εξέλιξης του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, ήταν αδύνατον να γίνει πλήρης καταγραφή των απωλειών. Πόσο μάλλον σε μία πόλη που βρισκόταν υπό πολιορκία και εν συνεχεία κατακτήθηκε.

Εξάλλου, σχεδόν τα 2/3 της πόλης την εγκατέλειψαν κατά την διάρκεια των βομβαρδισμών, προκειμένου να γλυτώσουν από τις βόμβες της Λούφτβαφε.

Στα αρχεία που έχουν σωθεί από την εποχή ωστόσο, είναι δυνατόν να περάσει στον σημείο αναγνώστη το μέγεθος της ζημιάς. Μιλάμε για μια πολή – ερείπιο και ένα ιστορικό κέντρο της Λαμίας το οποίο σε τίποτα δεν θύμιζε το πριν.

Γερμανός στρατιώτης ποζάρει με τη μηχανή του στη συμβολή των οδών Καποδιστρίου και Λεωνίδου, μπροστά από τα ερείπια των σπιτιών της Λαμίας.

Χαρακτηριστικό είναι πως η πλατεία Ελευθερίας μετά τον βομβαρδισμό της πόλης μετατράπηκαν -μέχρι να ξανά χτιστεί- σε χώρο στάθμευσης, ενώ η Μητρόπολη της Λαμίας χρησιμοποιήθηκε ως καταυλισμός για ανθρώπους που έχασαν τα σπίτια τους. Τεράστια υλικές ζημιές βέβαια υπέστησαν και οι δρόμοι του κέντρου, με τις γνωστές οδικές του αρτηρίες -όπως η Ρήγα Φεραίου, η Καραγιαννοπούλου, η Κολοκοτρώνη και η Καποδιστρίου- να παραπέμπουν σε διαλυμένους χωματόδρομους, παρά σε αστικό ιστό.

Τι επιπτώσεις είχε ο βομβαρδισμός της Λαμίας;

Οι ζημιές που υπέστησε η Λαμία από τον βομβαρδισμό της -όπως και σε όλες τις άλλες περιπτώσεις πόλεων που γνώρισαν την μπότα του κατακτητή- ήταν ανυπολόγιστες. Και δεν περιορίστηκαν στις ανθρώπινες απώλειες και τις υλικές ζημιές. Η πόλη για μεγάλο διάστημα ερημώθηκε. Οι κάτοικοι κατέφυγαν στα χωριά και το οικονομικό – κοινωνικό τοπίο άλλαξε δραματικά. Ακολούθησαν δε η κατοχή και ο εμφύλιος πόλεμος που άλλαξαν για τα καλά το αστικό τοπίο.