Η 6η Δεκεμβρίου 2008 αποτελεί μια ημερομηνία-ορόσημο για την ελληνική κοινωνία. Η δολοφονία του 15χρονου Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου στα Εξάρχεια από σφαίρα αστυνομικού πυροδότησε έναν από τους μεγαλύτερους κύκλους διαδηλώσεων και ταραχών στην πρόσφατη ιστορία της χώρας.
Για όσους ήταν τότε έφηβοι, η τραγωδία αυτή δεν ήταν απλώς μια είδηση. Ήταν ένα γεγονός που διαμόρφωσε την κοσμοθεωρία τους, έβαλε τα θεμέλια για τον πολιτικό τους προβληματισμό και διαμόρφωσε τη συλλογική τους ταυτότητα.
Σήμερα, 16 χρόνια αργότερα, θα μπορούσαμε να πούμε πως άλλαξε κάτι τότε; Δύσκολο να ειπωθεί με σιγουριά. Από την άλλη ωστόσο, διδαχθήκαμε πολλά. Μεγαλώσαμε, με το θυμό που μας προκάλεσε η δολοφονία του Αλέξη. Και κάθε μέρα στις 6 Δεκέμβρη τα μυαλά μας πάλι θα γυρνάνε σε εκείνο το βράδυ με σφίξιμο στην καρδιά…
Προσπαθήσαμε παρακάτω να «ομαδοποιήσουμε» τα διδάγματα που πήραμε και κουβαλάμε μέχρι σήμερα. Πως λοιπόν, η δολοφονία του Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου επηρέασε τη γενιά των ανθρώπων που τη βίωσαν από μέσα;
Ο θυμός και η αμφισβήτηση
Η γενιά που μεγάλωσε με την εικόνα του Αλέξανδρου και τις φλόγες των επεισοδίων εκείνης της περιόδου βίωσε έναν έντονο θυμό. Μπορεί στους νεότερους να ακούγεται πρωτοφανές, αλλά ακόμα και στη Λαμία εκείνες τις ημέρες υπήρχε τεράστιος αναβρασμός. Οι νέοι βγήκαν στους δρόμους, διεκδίκησαν, φώναξαν και… έσπασαν!
Ο θάνατός του Γρηγορόπουλου συμβόλισε, για πολλούς, την αίσθηση της αδικίας και της αυθαιρεσίας της εξουσίας. Οι έφηβοι του τότε αναγκάστηκαν να έρθουν αντιμέτωποι με τη σκληρή πραγματικότητα: το κράτος, που θα έπρεπε να τους προστατεύει, μπορούσε να γίνει πηγή απειλής. Σε μια περίοδο μάλιστα που η οικονομική κρίση, είχε ήδη αρχίσει να «σκληραγωγεί» τα σπίτια μας.
Αυτό το συναίσθημα αμφισβήτησης απέναντι στις αρχές επηρέασε την προσωπική και κοινωνική τους ανάπτυξη. Οι νέοι έγιναν πιο σκεπτικοί, πιο ευαίσθητοι στην κοινωνική αδικία, και διαμόρφωσαν πιο κριτική στάση απέναντι στην εξουσία και τους θεσμούς.
Η έννοια της αλληλεγγύης
Παράλληλα, η αντίδραση της κοινωνίας έδειξε την αξία της συλλογικότητας. Οι διαδηλώσεις και οι καταλήψεις σχολείων και πανεπιστημίων δεν ήταν μόνο πράξεις διαμαρτυρίας. Ήταν επίσης ένας τρόπος να εκφραστεί η αλληλεγγύη, να αναπτυχθεί ένας διάλογος για τα κοινωνικά ζητήματα και να διαμορφωθεί η έννοια της συλλογικής ευθύνης.
Πολλοί από εκείνους τους έφηβους, που σήμερα βρίσκονται στα 30 τους, μετέφεραν αυτό το αίσθημα αλληλεγγύης στις επαγγελματικές και κοινωνικές τους σχέσεις. Δραστηριοποιούνται ενεργά σε κοινωνικά κινήματα, εθελοντικές οργανώσεις ή ακόμη και σε πρωτοβουλίες που αφορούν την τοπική τους κοινότητα.
Η πολιτική αφύπνιση
Η τραγωδία του Γρηγορόπουλου αποτέλεσε την αφορμή για πολλούς να ασχοληθούν με την πολιτική. Οι συζητήσεις που άνοιξαν τότε για θέματα όπως η αστυνομική βία, τα δικαιώματα των πολιτών και η κοινωνική ανισότητα διαμόρφωσαν πολιτικές συνειδήσεις. Για πολλούς, η 6η Δεκεμβρίου έγινε το σημείο εκκίνησης για την ενεργή συμμετοχή σε κοινωνικές διεκδικήσεις.
Η σκιά της εποχής
Βέβαια, δεν ήταν όλα ιδανικά. Ο θυμός και η απογοήτευση που γέννησε η δολοφονία άφησαν βαθιά τραύματα. Πολλοί νέοι βίωσαν μια αίσθηση απελπισίας ή αποστασιοποίησης από την κοινωνία. Οι ψυχολογικές συνέπειες ήταν εμφανείς, ιδίως αν λάβουμε υπόψη και την οικονομική κρίση που ακολούθησε, επιβαρύνοντας περαιτέρω την καθημερινότητά τους.
Τι μας άφησε ο Δεκέμβρης του 2008;
Σήμερα, 16 χρόνια μετά, η γενιά του 2008 διαμορφώνει την ελληνική πραγματικότητα. Ως νέοι επαγγελματίες, γονείς και ενεργοί πολίτες, συνεχίζουν να κουβαλούν τις εμπειρίες εκείνης της εποχής. Η δολοφονία του Αλέξανδρου παραμένει ένα σύμβολο που υπενθυμίζει ότι η κοινωνική δικαιοσύνη και ο σεβασμός στα ανθρώπινα δικαιώματα είναι αξίες που πρέπει να διεκδικούνται συνεχώς.
Η ιστορία του Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου δεν αφορά μόνο το παρελθόν, αλλά και το παρόν. Τόσο για τη Λαμία, όπως και για κάθε άλλη πόλη, αποτελεί μια υπενθύμιση ότι η κοινωνική αλλαγή ξεκινά από τη νέα γενιά.