Γιατί η Παρασκευή και 13 θεωρείται ημέρα γρουσουζιάς;

Η Παρασκευή και 13 είναι από εκείνες τις ημέρες που στην κουλτούρα των δυτικών χωρών αποτελεί συνώνυμο της γρουσουζιάς και του φόβου. Γιατί όμως; Τι έχει κάνει τη συγκεκριμένη ημέρα να «κουβαλάει» τέτοια φήμη;

Η απάντηση είναι σύνθετη. Και αποτελεί μία μίξη της μυθολογίας, της θρησκείας και της λαϊκής κουλτούρας.

Η δεισιδαιμονία του αριθμού 13

Ο αριθμός 13 θεωρείται γρουσούζικος εδώ και αιώνες. Και οι ρίζες του είναι πολύ βαθιές στους ανθρώπους πολιτισμούς. Για παράδειγμα, στη Σκανδιναβική μυθολογία, ο θεός Λόκι προκάλεσε την τραγωδία ως ο 13ος καλεσμένος σε ένα δείπνο. Γεγονός που έκανε τους Βίκινγκς να θεωρούν «κακό» νούμερο το 13.

Ανάλογη δεισιδαιμονία συναντάμε και στη χριστιανική παράδοση. Συγκεκριμένα, στον Μυστικό Δείπνο. Μάλιστα, η Σταύρωση του Ιησού φέρεται να έχει γίνει Παρασκευή, κάτι που έχει συνδεθεί με γρουσουζιά και ενισχύει τη σύνδεση της ημέρας με τον αριθμό 13.

Ιστορικές αναφορές και ταινίες

Η… ταμπέλα της Παρασκευής και 13 άρχισε να διαδίδεται έντονα τον 19ο αιώνα. Τότε λογοτεχνικά έργα και θεατρικές αναφορές ουσιαστικά ενίσχυσαν τη δεισιδαιμονία που υπήρχε.

Η σειρά ταινιών «Friday the 13th» στη σύγχρονη εποχή ανέβασε την ιδέα της «καταραμένης» ημέρας, με ιστορίες τρόμου και μαζικών δολοφονιών που εντυπώθηκαν στη συλλογική μνήμη.

Παραλλαγές ανά τον κόσμο

Ενώ στη Δύση η Παρασκευή και 13 θεωρείται γρουσούζικη, στην Ελλάδα και την Ισπανία η αντίστοιχη ημέρα είναι η Τρίτη και 13. Για διαφορετικούς λόγους βέβαια. Για παράδειγμα, για τους Έλληνες, η Τρίτη και 13 θεωρείται καταραμένη ημέρα, εξαιτίας της πτώσης της Κωνσταντινούπολης το 1453.

Αντίστοιχα, στην Ιταλία η Παρασκευή και 17 φέρνει την ίδια αίσθηση, με τον αριθμό 17 να έχει αρνητική σημασία λόγω λατινικών συμβολισμών.

Φόβος και πραγματικότητα

Είναι άξιο αναφοράς πως περίπου 21 εκατομμύρια Αμερικανοί αποφεύγουν να ταξιδεύουν ή να κάνουν σημαντικές δραστηριότητες την Παρασκευή και 13. Ωστόσο, μελέτες δείχνουν ότι η ημέρα αυτή μπορεί να είναι ασφαλέστερη λόγω της αυξημένης προσοχής του κόσμου.

Από την άλλη, στη Φινλανδία, η ημέρα χρησιμοποιείται για ευαισθητοποίηση σχετικά με την οδική ασφάλεια.

Σε κάθε περίπτωση, αυτό που εν τέλει ισχύει, είναι πως η Παρασκευή και 13 είναι ένα φαινόμενο που δείχνει την ανθρώπινη τάση να αποδίδει νόημα σε τυχαία γεγονότα, διατηρώντας ζωντανή τη δεισιδαιμονία στο πέρασμα των αιώνων.